KÂZIM KARABEKİR

KÂZIM KARABEKİR
Aslen aile kökleri Karaman’a uzanan Musa Kâzım Karabekir 1882 yılında İstanbul Zeyrek’te doğmuştur. Babasının asker olması nedeniyle çocukluğu Van, Elazığ ve Mekke gibi şehirlerde geçmiştir. Babası Mehmet Emin Paşa’nın Mekke’de vefat etmesi üzerine İstanbul’da yaşamaya başlamış ve Kuleli Askerî Lisesi ile Harbiye Mektebi’ni İstanbul’da okumuştur. 1902’de Harbiye Mektebi’ni birincilikle bitiren Karabekir hemen akabinde kurmay eğitimi almak için girdiği Erkân-ı Harbiye Mektebi’nden de 1905 yılı sonunda kurmay yüzbaşı rütbesiyle ve yine birincilikle mezun olmuştur. Bundan sonra sırasıyla Manastır, İstanbul ve Edirne’de görev yapmış, Balkan Savaşı esnasında ise Edirne Savunması’na katılmıştır. Burada Bulgarlara esir olan Karabekir esaret dönüşünde İstanbul’daki Genelkurmay Karargâhı’nda görev almıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda yarbay, albay ve tuğgeneral rütbeleriyle Çanakkale, Doğu Anadolu, Irak, İran ve Kafkaslarda ülkesine başarıyla hizmet etmiştir. 30 Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondoros Ateşkes Antlaşması ile Birinci Dünya Savaşı’nın sona erince kendisi pasif bir görevde yer almayı kabullenememiş ve 14. Kolordu Komutanı olarak görevlendirildiği Tekirdağ’dan kendi isteğiyle Erzurum’daki 15. Kolordu Komutanlığına atanmıştır. Burada Millî Mücadele’nin başlatılmasına ve kaderine doğrudan etki edecektir. Millî Mücadele esnasında Edirne milletvekili ve Doğu Cephesi Komutanı olarak görev yaparken, Doğu Anadolu’da bilhassa Ermenilere karşı büyük başarılar kazanmıştır. 31 Ekim 1920’de birinci ferik (korgeneral) rütbesine yükseltilen Karabekir bir süre daha Doğu Cephesi Komutanlığına devam etmiştir. Millî Mücadele’nin başarıya ulaşması ile bölgeden ayrılarak Ankara’daki Birinci Ordu Müfettişliğine tayin edilen Kâzım Karabekir 31 Ekim 1924 tarihi itibarıyla aktif askerlik görevinden ayrılarak siyasetle meşgul olmuştur. Bu bağlamda 9 Kasım 1924’te Halk Fırkası’ndan istifa etmiş ve 17 Kasım 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kurmuştur. Fırkanın Haziran 1925’te hükûmet tarafından kapatılmasından sonra siyasi faaliyetlerine bağımsız milletvekili olarak devam etmiştir. Mustafa Kemal Atatürk’e karşı planlanan İzmir Suikastı’ndan haberi olduğu suçlamasıyla İstiklal Mahkemesi’nde yargılansa da, suçsuz olduğu anlaşılarak beraat etmiştir. Kasım 1927 yılında resmen emekli olan Kâzım Karabekir 1939 yılı Ocak ayında yapılan ara seçimlere kadar münzevi sayılabilecek bir hayat yaşamış ve zamanını pek çok önemli eseri kaleme alarak geçirmiştir. 5 Ağustos 1946’da seçildiği TBMM başkanlığı görevindeyken geçirdiği bir kalp krizi sonucu 26 Ocak 1948 günü Ankara’da vefat etmiştir.

BÜLTEN