GAZNELİLER

963-1187 yılları arasında Afganistan’dan kuzey Hindistan’a, Horasan’dan ve Maveraünnehr’e kadar uzanan geniş sahada hüküm süren Gazneliler, sadece siyasî ve askerî faaliyetleriyle değil, hem hâkim oldukları bölgelerde, bilhassa Hindistan coğrafyasında İslam’ın yayılmasına, hem de oluşturdukları kültürel ve medenî müesseselerle Türk-İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine büyük katkıda bulunmuşlardır.

Gazneliler Devleti’nin kurucusu olarak kabul edilen Alptegin, Sâmânî emîri Ahmed b. İsmail tarafından satın alınan Türk kökenli bir gulâmdı. İyi bir eğitim almış ve kısa sürede temayüz ederek önemli görevlere yükselmişti. Ancak Sâmânî tahtında meydana gelen hükümdar değişikliklerine müdahale edebilecek derecede etkin bir güce ulaşan Alptegin’in bu nüfuzu, bir müddet sonra onu merkezî otorite ile karşı karşıya getirdi. Sâmânoğulları hizmetinden ayrıldı ve Gazne’ye giderek burada bir devlet kurdu. Alptegin’in köle pazarında başlayan hikâyesi, hâkim olduğu coğrafyada günümüze kadar etkisi silinmeyen bir devletin, Gazneliler Devleti’nin kurucusu olarak son buldu.

Elinizdeki bu çalışma gerek Türk tarihinin, gerekse İslam tarihinin unutulmaya yüz tutmuş önemli bir devrine, Gazneliler dönemine ışık tutuyor.